بررسی چگونگی اثرگذاری تغییر اقلیم بر وقوع خشکسالی در استان یزد

کمبود آب، تغییر اقلیم یا گرمایش جهانی و گسترش بیابان­ها سه چالش بزرگ زیست­محیطی پبش روی بشر است. همۀ این مشکلات دارای اثرات متقابل بر یکدیگرند. برای مثال، در بسیاری از مناطق، پدیدۀ تغییر اقلیم موجب بروز خشکسالی­های متناوب و در نتیجه کاهش منابع آبی شده که در صورت تداوم موجب بیابانی شدن مناطق می­گردد. استان یزد با قرار گرفتن در مرکز ایران یکی از خشک­ترین استان­های کشور محسوب می­شود. مناطق خشک به دلیل اکوسیستم شکنندۀ خود در برابر اثرات پدیدۀ تغییر اقلیم حساس­ترند. در این مطالعه به­منظور بررسی چگونگی اثرگذاری پدیدۀ تغییر اقلیم بر وقوع خشکسالی­ها در استان یزد، روند وقوع خشکسالی در ایستگاه یزد بین سال­های 2009-1966 مورد بررسی قرار گرفت. خشکسالی با استفاده از شاخص RDI (Reconnaissance Drought Index) به­عنوان پدیده­ای که نتیجۀ کاهش رطوبت ورودی یا بارش و یا افزایش رطوبت خروجی یا تبخیر و تعرق پتانسیل و یا وقوع هر دو این حالات است، در نظر گرفته شد. سری­های زمانی 3، 6، 9، 12، 18 و 24 ماهه برای این مطالعه به­کار رفت. نتایج نشان داد که وقوع خشکسالی در یزد در دورۀ آماری مورد نظر روند افزایشی داشته که ناشی از روند کاهشی بارش و افزایش تبخیر و تعرق پتانسیل،  بوده است. نتایج نشان داد علیرغم روند کلی افزایش وقوع خشکسالی در دورۀ 2009-1966، بازه زمانی 1995-1975 به­صورت قابل توجهی ترسال بود که به دلیل کاهش زیاد تبخیر و تعرق پتانسیل در این دوره بوده است. بررسی متغیرهای مؤثر بر تبخیر و تعرق نشان داد، علی­رغم روند افزایشی دما و ساعات آفتابی در دورة 1995-1975، کاهش سرعت باد و افزایش رطوبت نسبی در این بازه زمانی نسبت به مابقی دورۀ آماری موجب کاهش تبخیر و تعرق و در نتیجه مرطوب شدن نسبی یا کاهش خشکسالی در این دوره (1995-1975) شده است. بنابراین در مطالعۀ خشکسالی اقلیمی، علاوه بر دما و بارش، سایر متغیرها نیز مؤثر است و حتی گاهی ممکن است بر اثرات دما و بارش غلبه کند.